شعری برای زمین

 

ای بس که تازیانه خونین برف و باد

پیچیده دردناک بر این گرده زمین

ای بس که سیل کف به لب آورده عبوس

جوشیده سهمناک بر این خاک سهمگین

زانگونه مرگبار که پنداشتی دریغ

بار دگر زمین همیشه تهی مانده از حیات

اما زمین! ،

اما زمین، همیشه همانگونه سخت کوش

بیرون کشیده تن

از زیر هر بلا

و آغوش باز کرده به لبخند آفتاب

زرین و پر سخاوت و سر سبز و دلگشا

شبکه شتابنگاری کشوری

از سال های دبیرستان به یاد داریم که طبق قانون دوم نیوتن نیروی وارده بر هر جسم برابر جرم آن جسم ضربدر شتاب است. این معادله را شاید بتوان اساس طراحی شتابنگارها و رمز نیاز به آنها بشمار آورد. اگر زمین لرزه ای در گوشه ای از دنیا روی دهد تمامی ایستگاه های زلزله نگاری کما بیش ( با تفاوت اندکی ) یک بزرگا به آن نسبت می دهند که معمولا بر طبق واحد شناخته شده ریشتر است. ولی ما در مهندسی زلزله به مفهوم برداری و کاربردی دیگری هم نیاز داریم و آن شتاب حاصل از یک زمین لرزه است. زلزله ای که در گوشه ای از دنیا رخ داده ( ولو زمین لرزه ای سترگ و دهشتناک ) هیچگونه اثر و نیروئی در گوشه دیگر دنیا نمی گذارد چرا که نیروی زلزله با شتاب آن سنجیده می شود و چون شتاب برداری است که به فاصله وابسته است با بیشتر شدن فاصله شتاب هم به صفر میل می کند و لذا ما اصلا آن زلزله مهیب را حتی حس نمی کنیم. بنابراین پارامتر شتاب حاصل از زلزله مولفه بسیار مهم و کاربردی است که ما بدان نیاز داریم. برای سنجش شتاب ایستگاه های شتابنگاری را لازم داریم که خوشبختانه از این نظر کشور ما جزء سه کشور اول دنیا از نظر تعداد استگاه های شتابنگاری است( شکل پائین ) ؛

در مورد شبکه شتابنگاری کشور نیز می توان به سایت مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن بخش شتابنگاری مراجعه نمود. همچنین می توانید فایل پی دی اف مربوط به شبکه شتابنگاری را برگیرید؛

شعری برای زمین

 

زین پیش شاعران ثناخوان که فکرشان

در سعد و نحس و طالع و سیر و ستاره بود

بس نکته های نغز و سخن های پرنگار

گفتند در ستایش این گنبد کبود

اما زمین که بیشتر از هر چه در جهان

شایسته ستایش و تکریم آدمی است

گمنام و ناشناخته و بی سپاس ماند.

پیش بینی زلزله

  

آیا می توان رویداد زلزله را پیش بینی کرد؟ این سوالی است که کنجکاوی اذهان عمومی را برمی انگیزد و در جای خود سوال مهمی است. برای پاسخ به این سوال و از آنجا که خوب سوال کردن خود نصف جواب است‌‌! بهتر است مفهوم پیش بینی را برای خود روشن سازیم. پیش بینی زلزله یعنی گفتن اینکه یک زمین لرزه با چه بزرگائی ( مثلا بر حسب ریشتر) و در کدام نقطه ( نقطه ای با طول و عرض جغرافیائی مشخص) و در کدام زمان( سال و ماه و روز و ساعت و دقیقه و ثانیه) اتفاق خواهد افتاد. پر واضح است که با چنین تعریفی از پیش بینی امکان این کار بهیچوجه مقدور نیست. تعریف دیگری نیز می توان برای زلزله بیان نمود.مثلا شاید بتوان گفت که یک زلزله ( با بزرگای نامعلوم) در یک جائی از ایران و در در ظرف چند سال یا چند مدت آینده روی خواهد داد. پر واضح است که این هم که پیش بینی نیست!! بعبارت علمی تر آنچه ما در ذهن خود از مفهوم پیش بینی داریم یک مفهوم مهندسی و کاربردی است نه یک بیان رمال گونه و غیر قابل اندازه گیری، و در اینصورت و با این توافق می توان بهتر در مورد پیش بینی زلزله صحبت کرد. در علوم مفهوم خطا و اندازه آن یک واژه جا افتاده ای شده است و در واقع ما در کار های علمی مان صحبت از این نمی کنیم که کارمان عاری از خطاست که خود این سخن خطاست بلکه سخن از میزان خطاست. در رخداد زلزله ها ( زلزله هائی که روی داده اند) حتی مراکزی که رخداد زلزله ها را گزارش می کنند نیز از نظر بزرگا و محل رویدادی که گزارش می کنند با هم اختلافاتی دارند. حال منطقی است که فکر شود این خطا در مورد پدیده ای که هنوز رخ نداده بیشتر و بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر رخدادهای ژئوفیزیکی و از آنجمله رخداد زلزله توابع یکه ای نیستند که برای یک متغیر یک جواب تابع داشته باشیم. وقوع زلزله به چندین علل با سنخیت های شاید گوناگون وابسته است که تنها با مشاهده یک مورد از ان علل نمی توان بقطع اعلام کرد که مثلا در جائی زلزله ای روی خواهد داد. مثالی که من غالبا می آورم اینست که اگر ماشینی بنزین تمام کند می ایستد( این یک تابع ریاضی و یک به یک است) ولی آیا در مورد ماشینی که ایستاده می توان گفت که بیقین بنزین تمام کرده است؟ ممکن است هزار دلیل داشته باشد. رخداد زلزله هم چیزی شبیه به اینست، موردی که برخی از همکاران ما در ایران به آن توجه نکردند و ادعا کردند که زلزله ای در پیش است و ... بنابراین درک میزان خطا و اصل چند جوابی بودن پدیده های ژئوفیزیکی ما را رهنمون می سازد که بگوئیم پیش بینی زلزله با تعریفی که در بالا آوردیم در حال حاضر نا ممکن است. منظورم من از پیش بینی هم یک واژه به تمام معنی مهندسی است و نه بازی با کلمات. اگر بگوئیم در تهران زلزله ای روی خواهد داد این پیش بینی نیست چرا که روزانه چندین صد زلزله در تهران روی می دهد و تنها فرقش در اینست که کسی آنها را حس نمی کند. اما در حال حاضر کار علمی برای پیش بینی زلزله هم در محافل علمی دنبال می شود. مفهومی که ما علاقمند هستیم به این قبیل عناوین اطلاق کنیم پیش نشانگر های زلزله است. پیش نشانگر های زلزله مجموع پدیده هائی هستند که بنوعی می توانند با رخداد آنی یا کوتاه مدت و یا میان مدت و درازمدت یک زلزله در ارتباط باشند. این موارد و پدیده ها زیاد هستند که ما تحت عنوان پیش نشانگر های زلزله نوشته ای را آماده کردیم که علاقمندان می توانند بر گیرند 

نقشه شبکه تله متری لرزه نگاری

برای برگرفتن نقشه شبکه تله متری لرزه نگاری کشوری اینجا را کلیک کنید.

شبکه لرزه‌نگاری تله‌متری ایران

شبکه لرزه‌نگاری تله‌متری ایران اولین شبکه رقومی است که در سال 1374 افتتاح شد. تمام سخت‌افزار و نرم‌افزار این شبکه از شرکت نانومتریکس کانادا خریداری شده است. ایستگاه‌های لرزه‌نگاری شبکه مجهز به لرزه‌نگارهای پریود کوتاه سه مولفه‌ای هستند. شبکه متشکل از ده شبکه استانی است که قسمت عمده‌ای از کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد . شبکه تله‌متری کشور با نصب شبکه‌های استانی تهران و تبریز در سال 1374 فعالیت خود را آغاز کرد. گسترش شبکه در سال‌های بعدی با نصب شبکه‌های اصفهان، سمنان، شمال خراسان، شیراز، مازندران، مشهد، یزد و کرمانشاه انجام گرفت؛ در شکل زیر نحوه توزیع ایستگاه های شبکه های لرزه نگاری آورده شده است. داده های این شبکه که بطور مداوم روی سایت قرار می گیرد( پیوند مرکز لرزه نگاری کشور در وبلاگ من آمده است) داده های بسیار با ارزشی هستند که از فعالیت های خرد لرزه ای تا جنبش های نیرومند زمین را در بر می گیرد؛

آئین نامه ۲۸۰۰

ویرایش سوم آئین نامه 2800 دستاورد افتخار آمیز جامعه مهندسی کشور در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن تهیه و منتشر شده است. اطلاع از موارد مطروحه در این آئین نامه برای مهندسان ساختمان و زلزله بسیار ضروری است؛

عید غدیر خم مبارک باد

عید غدیر خم مبارک باد   

هر روزی که نامی از علی باشد عزیز و گرامی است. علی حتی برای مسلمانان غیر شیعه و حتی برای غیر مسلمانان نیز مردی بزرگ و با عظمت است. نام علی یاد مردی و مردانگی ؛ یاد عدالت و صداقت؛ یاد تنفر از ریا و کبر و یاد دستگیری از مستمندان و به فکر محرومان بودن است. چه می شد که آسمان و زمین بار دیگر مردی مانند علی را تقدیم بشریت می نمود که چقدر سخت به او محتاجیم. یا علی مدد؛

علی ای همـای رحمت تو چه آیتی خدا را

که به ما سوا فکندی همه سایه هما را

دل اگر خدا شناسی همه در رخ علی بین

به علی شناختم من بخـدا قسم خـدا را

به خدا که در دو عالـم اثر از فـنا نمانـد

چو علی گرفته باشد سر چشمه بقا را

مگر ای سحاب رحمت توبباری ارنه دوزخ

به شرار قهر سوزد همه جان ما سوا را

برو ای گــدای مسکیـن درخانه علی زن

که نگـیـن پادشاهی دهد از کرم گدا را

بجز از علی که گوید به پسر که قاتل من

چواسیرتوست اکنون به اسیر کن مدارا

بجز از علی که آرد پسری ابوالعـجایـب

که علــم کند بعـالـم شهـدای کربلا را

چو به دوست عهد بندد ز میان پاکبازان

چوعلی که می تواند که بسر برد وفا را

نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت

متحیـرم چه نامـم شـه ملک لا فتی را

به دو چشم خون فشانم هله ای نسیم رحمت

که ز کوی او غباری به من آر توتیا را

به امید آنکه شاید برسد بـه خــاک پایــت

چه پیامها سپردم همه سوز دل صبا را

چو تویی قضایگردان به دعای مسـتمنـدان

که ز جان ما بگردان ره آفت قضا را

چه زنم چو نای هر دم ز نوای شوق او دم

که لسان غیب خوشتر بنوازد این نوا را

همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی

به پـیـــام آشـنایــی بنـوازد آشـنـا را

ز نوای مرغ یا حق بشنو که در دل شب

غم دل بدوست گفتن چه خوش است شهـریار را

مدیریت بحران زمین لرزه ( قسمت نهم)؛ نقشه راه ها

در مدیرت بحران زمین لرزه اطلاع از نحوه و چگونگی پراکندگی راه های کشور و همچنین خصوصیات آن نظیر نوع چاده و شیب و محل قرار گیری امری بسیار ضروری است. در این میان داشتن و یا تهیه نقشه رقومی با چنین اطلاعاتی که گفته شد خود امتیاز بسیار بزرگی محسوب خواهد شد. در امداد  رسانی باید شناخت کلی از راه ها و مورفولوژی راه ها داشته باشیم. جائی که کوهستانی است امکان ریزش و مسدود شدن راه وجود دارد ولی این امر در زمین های بیابانی متصور نیست. مسیری که در موقعیت کوهستانی قرار گرفته شده در موقع بارندگی مشکلاتی خواهد  داشت و لذا در مدیریت بحران بایست بدانیم که چگونه رفتار سریع و صحیحی از خود نشان دهیم و این کار امکان پذیراست بشرطی که در یک بستری با لایه اطلاعاتی قومی باشد.

تسلیت به آقای مهندس بهزادی مدیر عامل محترم شرکت ژئوفیزیکی تهران

 این ایام اوقاتی است که آقای مهندس بهزادی یکی از ژئوفیزیست های با تجربه ایران  و یکی از همقطاران و دوستان عزیز ما در غم از دست دادن برادر خود به سوگ نشسته است. این اندوه بزرگ را به ایشان و خانواده گرامیشان و بازماندگان آن مرحوم تسلیت می گویم.